Official Secrets (2019) เข้าฉายแล้ววันนี้
• บทหนังสร้างเรื่องจริงย่อได้กระชับมาก เล่าเท่าที่ต้องการจะสื่อสาร เนื้อเน้น ๆ ไม่เวิ่นเว้อหรือขยี้เกินจำเป็น ดีงาม
• ชอบฉากสอบสวนภายใน GCHQ ตอนหาตัวคนปล่อยเอกสารลับ เขาไม่ได้พยายามจับผิด แต่สำรวจเส้นทางชีวิตว่าเป็นคนแบบไหน
• ตอนเอกสารลับถึงมือนักข่าวที่ต้องพยายามพิสูจน์ว่าเอกสารเป็นของจริงก็ดูเป็นฉากที่น่าเชื่อถือมากในเวลาสั้น ๆ
• ฉากตกม้าตายเรื่องตัวสะกดแบบอเมริกัน/อังกฤษ นี่แสดงให้เห็นว่าเรื่องเล็ก ๆ ไม่ใช่สิ่งที่ควรมองข้ามเลย (ใช้คอมทำงานมากไป)
• หลายกฎหมายร่างออกมาเพื่อปกป้องรัฐบาล แต่คนแบบ แคทเธอรีน กัน เชื่อว่าเธอมีหน้าที่ปกป้องประชาชน แม้จะต้องเผยแพร่เอกสารลับก็ตาม
-------------------------------------
ช่วงประมาณปี 2003-2004 ในขณะที่หลายชาติในสหประชาชาติแสดงจุดยืนคัดค้านการทำสงครามอิรัก, ประชาชนจำนวนมากในอเมริกาและอังกฤษก็เดินขบวนต่อต้านไม่ให้ประเทศตัวเองส่งกองทัพเข้าไปรุกรานอิรัก แต่รัฐบาลทั้งสองประเทศดังกล่าวกลับแอบร่วมมือกันลับ ๆ ในการหาความชอบธรรม(ข้ออ้าง)บุกเข้าโจมตีอิรัก โดยแนวทางหลักคือสร้างข่าวกรองหลวม ๆ (ที่ CIA ไม่มีทางคอนเฟิร์ม) ขึ้นมาว่าซัดดัม ฮุสเซ็น ผลิตอาวุธร้ายแรงเพื่อวางแผนโจมตีชาติตะวันตก แต่การจะบุกเข้ายึดอิรักได้นั้นยังต้องอาศัยมติจากสหประชาชาติ ซึ่งมีบางประเทศไม่ยินยอมจึงทำให้หน่วยข่าวกรองของสหรัฐฯ ส่งเมลแจ้งหน่วยงานอังกฤษให้ช่วยดักฟังข้อมูลส่วนตัวประเทศเหล่านั้นไว้สำหรับแบล็กเมล์ ส่วนแนวทางรองคือการกดดันอัยการสูงสุดของอังกฤษให้รับรองว่าการทำสงครามมีความถูกต้องตามกฎหมาย
.
โดยปกติ 'แคทเธอรีน กัน' (Keira Knightley) ก็ทำงานดักฟังข้อมูลอยู่แล้ว แต่เธอยินยอมทำเพราะเชื่อว่าเป็นการสกัดกั้นภัยก่อการร้าย เพียงแต่ครั้งนี้เมื่อได้รับเมลแจ้งให้ดักฟังข้อมูลส่วนตัวสำหรับหาข้ออ้างทำสงคราม ในขณะที่นายกรัฐมนตรีออกข่าวป่าว ๆ ว่ามีหลักฐานบลาๆๆ เธอจึงมั่นใจว่ารัฐบาลกำลังโกหกประชาชน ศีลธรรมในใจเริ่มทำงานว่าเธอไม่ใช่แค่ลูกจ้างคอยรับคำสั่งแต่สามารถคิดและตัดสินใจได้ว่าสิ่งไหนถูกหรือผิด เธอเชื่อว่ารัฐบาลกำลังทำผิดจึงแอบเอาเอกสารลับไปให้เพื่อนที่เป็นกลุ่มต่อต้านสงครามช่วยติดต่อนักข่าวเพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริง แต่ดันกลายเป็นเรื่องใหญ่กว่านั้นเมื่อหนังสือพิมพ์ตรวจสอบและตีพิมพ์ข่าวดังกล่าว
มันเหมือนเป็นหนังที่เล่าถึงคนแบบ เอ็ดเวิร์ด สโนว์เดน ในสไตล์ของ Spotlight และ The Post จุดเริ่มต้นมันมาจากการที่มนุษย์สามารถคิดและวิเคราะห์ได้ ไม่ใช่แค่ก้มหน้าก้มตารับคำสั่งแม้จะเป็นเรื่องผิดก็ตาม หลายคนรู้ดีว่าผิดแต่กลัวที่จะต่อสู้เพื่อสิ่งที่ถูกต้อง ดังนั้นสิ่งสำคัญต่อมาคือความกล้าที่จะเปิดโปงความชั่วร้ายของรัฐบาลแม้รู้ดีว่าจะต้องแลกกับอะไรบ้าง การที่หนังมันเล่ากระชับรวดเร็วจึงเหมือนยิ่งตอกย้ำว่าสิ่งเหล่านี้เป็นพื้นฐานติดตัวมนุษย์อยู่แล้วหากไม่โดนกลืนกินไปเสียก่อน
.
ฉากที่หน่วยสืบสวนภายในเริ่มไต่สวนพนักงานทีละคนจนมาถึงคิวของ แคทเธอรีน กัน จึงเป็นเครื่องบ่งชี้ชัดเจนว่าทำไมเธอถึงตัดสินใจได้รวดเร็ว การได้ศึกษาในโรงเรียนคริสต์ตั้งแต่เด็กทำให้เธอสามารถแยกแยะถูกผิดได้, ช่วงชีวิตหนึ่งในฮิโรชิม่าย่อมแสดงให้เห็นว่าเธอเข้าใจดีถึงบาดแผลของสงคราม, ยิ่งสามีเป็นมุสลิมที่ลี้ภัยสงครามมาจึงไม่ใช่เรื่องยากที่จะแสดงตัวตนเธอในช่วงเวลาสั้น ๆ ของการไต่สวน เราเชื่อว่าถ้าหากย้อนเวลากลับไปเธอก็จะยังคงตัดสินใจเช่นเดิมเหมือนที่เธอบอก
.
ส่วนนักข่าวก็ทำหน้าที่ได้อย่างยอดเยี่ยม พวกเขาได้รับเอกสารไม่มีแหล่งอ้างอิงเปิดเผยตัว จึงต้องพยายามยืนยันเอกสารดังกล่าว ตั้งแต่การให้ผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบคำศัพท์เฉพาะว่าเป็นหน่วยข่าวกรองพิมพ์จริงหรือไม่, ความพยายามระบุตัวตนหน่วยข่าวกรองสหรัฐฯ ที่มีชื่ออยู่ในเมลด้วยความยากลำบาก, กระทั่งหาทางรับรองจากกองทัพว่าสามารถเผยแพร่เอกสารที่ผิดกฎหมายนี้ได้หรือไม่ถ้าเป็นการทำเพื่อปกป้องประชาชน ไม่ใช่เพื่อช่วยเหลือรัฐบาล เราได้เห็นกระทั่งหนังสือพิมพ์ที่ใกล้ชิดกับรัฐบาลและสนับสนุนสงครามยอมเปลี่ยนจุดยืนเมื่อได้รับข้อมูลใหม่ที่ควรค่าต่อการนำเสนอ มันเหมือนตอกย้ำหน้าที่สื่อว่าไม่ใช่ PR ของรัฐบาล และควรตรวจสอบความถูกต้องอย่างถี่ถ้วนก่อนนำเสนอ
.
เป็นอีกหนึ่งหนังสร้างจากเรื่องจริงที่ไม่อยากให้พลาดเลย
Director: Gavin Hood (ผู้กำกับ Eye in the Sky, Ender's Game, Rendition)
book 'The Spy Who Tried to Stop a War: Katharine Gun and the Secret Plot to Sanction the Iraq Invasion': Thomas Mitchell, Marcia Mitchell
screenplay: Gregory Bernstein, Sara Bernstein, Gavin Hood
Genre: biography, drama
8/10
